MHA-Ziraat Yüksek Mühendisi Muz Uzmanı Bünyamin Kozak Muz yetiştiriciliği ile ilgili içinde bulunduğumuz Nisan ayında yapılacak olan sera çalışmaları ile ilgili hayati bilgiler verdi. Gelişmenin başladığı bu dönem özellikle ani yükselen sıcaklıklara dikkat edilmeli ve hazırlık yapılması ile ilgili geniş bilgiler veren Kozak, www.kanalanamur.com Televizyonu ile Yetiştiricilik; Bu ay içinde beğenmediğimiz ağaçların ve soğuktan zarar gören fidanların yerine seranın batı bölgesinden veya aralardan analı fidan taşıma ve batıda oluşacak boşluğa laboratuvar fidanı dikimi yapılabilir. Soğuk zararı çok yüksekse yeni fidan dikimi önerebiliriz. Bahçe yenileme veya çeşit değiştirme için 15 Haziran ara dikimi de güzel sonuç veren bir uygulamadır. Sulama ve Gübreleme: Haftada 2 sefer önerdiğimiz sulama saatine göre sulama yapılmalıdır. Düzenli olarak azot ağırlıklı, fosfor ve potasyum destekli önerilecek gübreler ile haftada 2 sefer gübreleme sürdürülmelidir. Sera içindeki her sulama vanası alanına mutlaka bir sulama saati kurup sulama süresi buna göre ayarlanmalıdır. Sulama saatine göre yapılan sulamalar sera içinde fazla su, az su problemini ortadan kaldıracak, toprakta tuzlanmayı önleyecektir. Ayrıca su ile birlikte verilen gübrelerin etkili kök bölgesine verilmesini de sağlayacaktır. Kesilen ve temizlenen bitki artıkları bahçe içinde kalmalıdır. Dekara, damlama süresince, haftada 1 sefer sulama ile birlikte 1,5 kg 15.5.30 Potas ağırlıklı dengeli, 1,5 kg Active Nitro 33 Azot, 0,5 litre Scavenger asit veya Nano S % 80 sıvı kükürt ve 0,5 litre Fulvin asit verelim. Ayrıca doğurmamış fidanlar ve yeterince gelişmemiş fidanların çevresine 15 gün ara ile elle 50’şer gram 15.5.30 ve Active Azot karışımı serpilebilir. Havalandırma: Alın ve tepe havalandırmasına devam edilmelidir. Meyve ve gövde hastalıklarının olmaması için
sabah saat 11oo de tavanda su damlaları olmayacak şekilde alın ve tepe havalandırması yapılmalıdır. Son yıllarda yaygınlaşan yaprak hastalıklarına yakalanmamak için sulama ve gübrelemeler mutlaka öğleden önce tamamlanmalıdır. Havalandırma pencereleri otomatik açılmıyorsa rüzgardan daha az etkilenen güney ve doğu pencereler gece de açık kalabilir. Her gün açıp kapatılabiliyorsa sabah 10 gibi açılabilir ve saat 17 gibi kapanabilir.
Yaprak veya meyve hastalıkları varsa rüzgarsız günlerde tamamen açık kalabilir. Geçmiş yıllarda sıcak zararı yaşamış seralarda bugünlerde, sera üstleri dıştan, güney ve batı kenarları içten yağmura dayanıklı gölge jeli ile gölgelenebilir. Sera içine ve sera dışına konulacak 2 adet max-min termometre ile sıcaklık ve nem takibi yapılmalıdır.
Muzda gece ve gündüz sıcaklık ortalaması gölgede 14 dereceyi geçtiği zaman gelişme başlar. Günlük 22 derece ile 31 derece arasında en uygun gelişmeyi gösterir. 34 derece sıcaklıkta strese girmeye başlar. 38 derece sıcaklıkta hayati faaliyetlerini durdurur, stoma dediğimiz yaprak üzerinde solunum yapan gözeneklerini kapatır, 40 derecede
sıcaklığın ölüme doğru ciddi zarar başlar. Bu nedenle birden bastırabilecek yüksek sıcaklıklara dikkat edilmeli, sıcaklığın gündüz 34 derecenin üzerine çıkmaması için önlemler alınmalıdır. Sıcaklık kontrolü, nem düzenlemesi ve kırmızı örümcek yoğunluğunun artmaması için öğle saatlerinde kısa süreli sisleme çalıştırılmasında yarar
bulunmaktadır. Sıcaklık 35 derecenin üzerine çıkmayacak ve nem % 45’in altına düşmeyecek şekilde gölgeleme ve havalandırma yapılmalı. Ölçüm yaptığımız termometreler yerden 1,5 metre yüksekte olacak şekilde, 5 litrelik bir bidon kesilerek içine konulacak. Termometreye su ve güneş değmeyecek şekilde, kuzey doğuya bakacak ve bidonun ortasında sallanacak şekilde konulmalı. Sıcaklığın 35 dereceye yaklaştığı öğle saatlerinde yaklaşık 30 dakika yağmurlamalar çalıştırılıp, ortam sıcaklığı düşecek ve nemlenecek.
Bakım; Sürekli verim uygulanacak bahçelerde fidanların toprak üstü gövde kalınlığı 30 cm çapı bulana kadar çıkan bütün fidanlar temizlenmeli, 30 cm gövde kalınlığına geldikten sonra kuzey yönündeki uygun yanak fidanı bırakılmalıdır. Kesme fidan uygulaması yapılacak ise Nisan ortasında dikim yönündeki uygun yanak fidanı tek olarak
bırakılacak, diğer fidanlar tamamen temizlenecektir. Son doğumlarda bağlama tamamlanınca hevenk ucu kesilmeli. Daha sonra hevenk altındaki öksüz tarak 1 parmak
bırakılarak çıkarılmalı. Meyve üstü düşmeyen mor yaprakların temizlenmeli. Yeni doğurmuş hevenkler zıt yönde bağlanmalı. Zıt yönden gelen ip-tel yoksa ikinci bir yerden takviye bağlaması yapılmalı. Mücadele; Ot mücadelesi yapılırken tulumbaya 200 gram glyphosate, 10 gram Mostar yaprak biti için ve 10 gram emarebeno kurt ilacı eklenerek atılacak ve atıldığı gece bütün pencereler açık kalmalı. Geçtiğimiz sonbaharda nematod sorunu yaşamış olan bahçelerde bu ay ortasında nematod mücadelesi yapılmalıdır. Sulama Saati; Muzun bütün dönemlerinde önemli olan sulama süresince verilmesi gereken kimyasal gübrelerin ve suyun etkili kök derinliğinde kalması gereklidir. Çoğu üretici sulama sonrası sulama suyunun ve gübrelerin ne kadar derine indiğini bilemez. Geçirgen topraklarda gübreler yıkanır, geçirgen olmayan topraklarda ise etkili kök derinliğine inmez. Muz için ortalama 50 cm olan etkili kök derinliğine inmek için sulama saati dediğimiz düzeneğe ihtiyaç bulunmaktadır. Her sulama alanı içinde uygun bir yere yapılacak basit bir sulama saati düzeni, sulama aralığı ve sulama süresini belirlemede bahçe sahiplerine yol gösterecektir. İki bitki arasındaki bölgeye, iki damlama hortumunun, ikişerden dört memesini üzerinde tutacak şekilde, 50*50 cm. boyutlarında ve toprak yapısına göre 40-50 cm. derinlikte bir çukur açılır. Çukur tabanına plastik bir örtü serilir. Örtü üzerine 60 cm. uzunlukta, 10-15 cm. çapında, alt yüzeyi tırtıklı, plastik bir boru, taban yüzeyin ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Boru dışında kalan taban yüzeye, yaklaşık 5 cm. kalınlıkta, ince dere kumu, bir tabaka halinde yerleştirilir. Dere
kumu üzerine de, açılan çukurdan çıkan toprak geri doldurularak, normal şekilde sıkıştırılır. Borudan 10-15 cm. uzakta kalacak şekilde hortumlar tekrar yerine yerleştirilir. Sulama başladıktan sonra borunun içi gözlenir ve boru tabanında su gözüktüğü zaman sulama tamamlanmış sayılır ve vana kapatılır. Bu şekilde yapılacak bir sulama ile yazın 2 gün aralıklarla, ilkbaharda ve sonbaharda 3 gün ve kışın ise 1 hafta
aralıklarla her zaman sorunsuz sulama yapılabilir. Bu sulama yöntemi suyun az olduğu veya kumsal topraklarda su kaybını azaltması ve bitki besin elementlerinin yıkanmamasını sağlaması yönünden çok önemlidir. İsrail’de muz bahçeleri genellikle yağmurlama ve damlama yöntemiyle sulanmaktadır. Damlama yönteminin bir avantajı da kimyevi gübrelerin bu yöntemle birlikte verilebilmesidir.
